THỊ TRƯỜNG THANG MÁY VIỆT NAM NHỮNG NĂM ĐẦU THẬP NIÊN 2000: ĐA DẠNG, CẠNH TRANH VÀ ĐẦY TIỀM NĂNG
Lead
Giai đoạn đầu khi mới mở cửa, thị trường thang máy Việt Nam ở ngã ba giữa bùng nổ xây dựng và cạnh tranh gay gắt: hãng ngoại với công nghệ cao và thương hiệu mạnh đẩy phân khúc cao cấp, trong khi doanh nghiệp nội địa mở rộng năng lực sản xuất, giảm giá thành và củng cố dịch vụ hậu mãi — kết quả là người mua có nhiều lựa chọn nhưng cũng đối diện với quyết định phức tạp về chi phí, an toàn và vận hành lâu dài.

Bối cảnh thị trường
Sự bùng nổ các dự án chung cư, cao ốc văn phòng và trung tâm thương mại làm tăng nhu cầu lắp mới và thay thế thang máy. Một phần lớn lượng tiêu thụ thuộc về các thành phố lớn, tạo cơ hội cho cả nhà sản xuất nước ngoài (Otis, Mitsubishi, ThyssenKrupp…) và các nhà cung cấp, lắp ráp trong nước (Thiên Nam, Tự Động, Thái Bình…) tham gia thị trường. Thị trường vì thế trở nên đa dạng về mẫu mã, công nghệ và mức giá, đồng thời cạnh tranh quyết liệt trên ba trục: sản phẩm, giá và dịch vụ hậu mãi.

Công nghệ và xu hướng sản phẩm
•     Hãng ngoại đưa vào Việt Nam các giải pháp như động cơ nam châm vĩnh cửu (PM), điều khiển tần số vô cấp VVVF, hệ điều khiển D2000/vi xử lý nhằm giảm rung, ồn và nâng cao độ chính xác dừng tầng. Các tính năng an toàn bao gồm phanh dự phòng, hệ cứu hộ khi mất điện và thiết bị tiết kiệm năng lượng như bộ nạp trả ngược cho lưới (CVF).
•     Doanh nghiệp nội địa tập trung sản xuất khoảng phần lớn thiết bị chính, tối ưu hóa chi phí, và áp dụng công nghệ điều khiển serial hay VVVF trên một số dòng để tăng hiệu năng và tiết kiệm điện.
•     Xu hướng rõ rệt là mẫu thang không phòng máy (MRL) được ưa chuộng cho công trình diện tích nhỏ, trong khi thang có phòng máy vẫn tồn tại ở những dự án yêu cầu cấu hình đặc thù.

Dịch vụ hậu mãi và bảo trì — yếu tố quyết định
Dịch vụ sau bán là điểm phân biệt lớn: gói bảo hành 12 tháng, kiểm tra định kỳ (thường 1 tháng/lần trong thời gian bảo hành), đội ngũ kỹ thuật trực 24/24h và hợp đồng bảo trì trọn gói sau thời gian bảo hành là tiêu chí mà chủ đầu tư ưu tiên. Nhiều công ty nội địa dùng lợi thế này để lấy niềm tin khách hàng, cam kết thời gian có mặt nhanh (thông báo 30 phút ở một số hãng) và kiểm tra định kỳ nhằm phát hiện sớm lỗi nhỏ trước khi gây hư hỏng lớn.

Giá cả và phân khúc lựa chọn
•     Thang máy nội địa có lợi thế về giá (thấp hơn đáng kể so với hàng nhập khẩu) do tiết giảm chi phí thiết bị, lắp đặt và thuế.
•     Hàng ngoại chiếm ưu thế ở phân khúc cao cấp nhờ thương hiệu, độ bền khung vững và công nghệ tiên tiến.
•     Khi lựa chọn, nhà đầu tư cần cân nhắc mục tiêu công trình (cao cấp/ phổ thông), chi phí ban đầu, chi phí vận hành, không gian lắp đặt (phòng máy hay MRL) và năng lực bảo trì của nhà cung cấp.

Rủi ro và khuyến nghị an toàn
An toàn vận hành phụ thuộc không chỉ vào thiết kế ban đầu mà còn vào quy trình bảo trì. Khuyến nghị dành cho chủ đầu tư và quản lý tòa nhà gồm: ký hợp đồng bảo trì rõ ràng, yêu cầu lịch kiểm tra định kỳ, đảm bảo nhân sự kỹ thuật được đào tạo, và ưu tiên hệ thống cứu hộ, phanh an toàn cùng tính năng ghi nhật ký sự cố để xử lý nhanh khi cần.

Những năm đầu thời kỳ mở của. thị trường thang máy Việt Nam là sân chơi của công nghệ và dịch vụ: doanh nghiệp ngoại mang công nghệ tiên tiến và uy tín thương hiệu; doanh nghiệp nội địa gia tăng năng lực sản xuất, tận dụng lợi thế giá và dịch vụ hậu mãi. Lựa chọn hợp lý cho mỗi công trình phụ thuộc vào cân bằng giữa chi phí ban đầu, yêu cầu tiện nghi, và cam kết bảo trì lâu dài.